Malatya'nın dünyaca meşhur kayısı ağaçlarında çiçek yanığı olarak da bilinen monilya hastalığı nedeniyle alarma geçildi. Hastalık ile ilgili kurum temsilcilerinin katıldığı bir toplantı düzenlenerek, hastalık ile mücadelede yapılması gerekenler görüşüldü.
Dünyada kayısının başkenti olarak bilinen Malatya’da Mart ayının ilk haftasından itibaren kayısıda çiçeklenme dönemi başlarken, bu dönem ile birlikte çiçek yanığı hastalığı da görülmeye başlandı. Artan hastalık nedeniyle kentte geniş katılımlı bir toplantı düzenlenerek, mücadele konusunda üreticilere yapılması gerekenler anlatıldı. Malatya Ticaret Borsası’nın (MTB) ev sahipliğinde gerçekleştirilen toplantıya, Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, Tarım ve Orman İl Müdürü Tahir Macit, Turgut Özal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bayram Murat Asma, Ziraat Mühendisleri Odası Malatya Şube Başkanı Fevzi Çiçek, Kayısı Araştırma Enstitüsü Müdürü Abdullah Erdoğan ve Yeşilyurt Ziraat Odası Başkanı Doğan Solmaz katıldı. Toplantının açılış konuşmasını yapan MTB Başkanı Özcan, 10 Mart itibariyle Malatya’da özellikle kayısının çiçeklenme döneminin başladığını belirterek, özellikle rakımın 600 metre olduğu bölgelerde başlayıp bin 200 metreye kadar olan yerlerde çiçeklenme döneminin bitmek üzere olduğunu da kaydetti.
Çiçeklenme dönemi olan bu 20 günlük süre içerisinde kentin ciddi anlamda yağış aldığını hatırlatan Özcan, “Malatya'da şu anda monilya hastalığı ilgili ciddi bir sorunla üreticimiz karşı karşıya, üreticimizin dikkatini çekmek üzere bütün taraflar bir araya gelerek kamuoyunu bu sıkıntı ve problemlerle ilgili nelerin yapılması gerektiğini meyvenin büyük bölümünün zarar gördüğü ağacı en azından bu monilya hastalığından kurtarabilmek için bir araya geldik" dedi.
Malatya Tarım ve Orman İl Müdürü Tahir Macit de kayısının dış ortamda yetişen Malatya’nın ve Türkiye’nin değerli bir ürünü olduğuna değinerek, şöyle konuştu:
“Kayısı her yıl çeşitli doğa olayları iklim şartlarında zarar görüp rekolte konusunda sorunlar yaşıyoruz. Ağaçlarda kurumalara ve çeşitli ağaç kayıplarına neden olan hastalıklarla karşı karşıya kalıyoruz. Bu yıl da yağışın bol olduğu sık ve uzun süreli yağdığı rutubetin yüksek olduğu hava sıcaklığının da mevsim normallerine göre farklılık gösterdiği bir dönemdeyiz. Kayısıda çiçek monilyası hastalığı görüldüğünde Malatya’da ürün kaybı ve kurumalara sebep oluyor. Çiftçilerimiz yüzde 5 ile yüzde 10 arasında çiçek açtığında birinci ilaçlamayı tamamı çiçek açtığında ikinci ilaçlamayı yapmaları gerekiyor. Sadece ilaçlamayla değil kayısıda budamaya da dikkat edilmesi gerekmektedir. Kültürel önlemlerinde alınması gerekir. Özellikle kayısı ağaçlarının bir yıl monilya hastalığı olduğu zaman çiftçilerimizin konuya daha hassas davranmaları gerekmektedir. İki saatte olsa çiçek monilyası ile ilgili ilaçlamalarını yapmaları gerekiyor. İlaçlar içerinde yayıcı ve yapıştırıcı katmaları yağışlı havalarda önem arz etmektedir. Monilya hastalığı sadece bu yılki ürünü değil gelecek yılki ürün kaybına da neden olmaktadır.”
Ziraat Mühendisleri Odası Malatya Şube Başkanı Fevzi Çiçek de özellikle ilk çiçeklenmenin görüldüğü 950 rakımlık bölgelerde monilya ya bağlı sıkıntıların kısmen atlatıldığını söyledi. Çiçek, son bir haftadaki yağışların 950-1200 rakım arasında çiçek dönemine denk geldiğini ifade ederek, “Burada iki sorun ortaya çıktığını tespit ettik. Bir tanesi sıcaklık ve aşırı yağışlar nedeniyle çiçeklenmede ve meyvede döllenme probleminin olduğunu, ikincisi ise monilya hastalığı ve önümüzdeki günlerde çil ile kendini gösterecek olan kalite ve verim kayıplarına sebep olacak hastalıkları ciddi bir şekilde arttığını gördük. Çiftçilerimizin bu ilaçlamalarını iki şekilde yapmalarını öneriyorduk. Özellikle çiftçilerimizin bu yıl böyle hastalık emarelerini görmeleri durumunda yeni uygulamalar yapmaları gerekmektedir. Bunu yaparken teknik talimatlara uygun ve reçeteye bağlı aldıkları yerlerde doğru zamanda ilaçlamayı tavsiyeleriyle birlikte öğrenmeleri gerekiyor. Bugün gördüğümüz olayların birçoğu taban olarak geçen yıldan kalan kısmen görünen monilya hastalığının doğru bir şekilde temizlenmediğinden ortaya çıktığını tespit ettik. İhmal ettiğimiz budamanın bakım şartlarının uzun yıllar ağacın verimini sağlığını ortaya koyuyor. Ağaçlarımız ciddi anlamda bu hastalıkla karşı karşıya bundan sonrada mücadeleye devam etmemiz gerekiyor. Doğru zaman doğru ilaçlamak doğru dozda kullanmak çok çok önem arz etmektedir" şeklinde konuştu.
Kayısı Araştırma Enstitüsü Müdürü Abdullah Erdoğan ise çiftçilerin gözünün ve kulağının arazide olduğunu belirterek, çiçeklenmenin ilk başladığı Kale bölgesinden merkeze doğru 1200 rakımda çiçeklenme başladığını vurguladı. Çiçeklerin ilk açtığı yerlerde çağala dönemine yaklaşıldığını dile getiren Erdoğan, “Özellikle bakımsız bahçelerde monilya her sene daha çok görülmeye başlıyor. Özellikle çiftçilerimiz yaz sonu eylül ayı gibi budamaları çok aksatıyorlar. Budamaya önem vermeleri gerekmektedir. Eylül- Ekim ayında yapılan budamalarda ağacın hava alacak şekilde ayarlanması mümkün. Hangi dalın hastalıklı olduğu çok rahat görebilir. Bu dönemde budamaya ağırlık verilmesi gerekmektedir. Bu dönemde çiçeklenme dönemi bitmiş, küçük çağala dönemine geçme çiftçilerimizin kürkten sıyrılma dedikleri şu dönemde özellikle bakanlığımızın ruhsatlı olarak piyasada belirlediği dodin etkili ilaçları kullanmaları ilk dönem için tavsiye ediyorum. İleri dönemde dodin kullanmasınlar çünkü dodin ilerde meyvelerde kalıntı bırakabiliyor. Ama şu dönem olursa ilerde kalıntı kalmayacak. Özellikle monilya görülen kayısıların kürkten sıyrılma aşamasında yada kürk içerisinde olan bölgelerde mutlaka dodin etkili ilaçların kullanılmasını tavsiye ediyoruz. Daha uzun süreli hem çile hem de monilya ya geliştirilmiş ruhsatlı bir ilaçtır. Çiçek açmayan bölgeler için de yağış devam ederse ilk çiçeklenme ile birlikte birinci ilaç, yüzde 90 olduğunda da ikinci çiçek ilacını mutlaka atsınlar. Çiçeklenme sonunda ağaçta görünen bu kurumanın monilya artıklarının mutlaka temizlenerek bahçede uzaklaştırılması gerekmektedir” diye konuştu. Yeşilyurt Ziraat Odası Başkanı Doğan Solmaz da gerçekleştirilen toplantı nedeniyle teşekkür etti.
iha
